Η σεξουαλική επιθυμία πίσω από την τέχνη
Τα έργα του Τζεφ Κουνς στο Πομπιντού
Τρεις εντυπωσιακές εκθέσεις με
κεντρικό παρονομαστή τη σεξουαλική επιθυμία και προσωπείο, την τέχνη; Η
διατύπωση μπορεί να είναι λίγο τραβηγμένη, αλλά εντέλει ευσταθεί. Να,
μια σατανική αλλά ευτυχής σύμπτωση στο φετινό γιορτινό Παρίσι.
Οι ουρές στο Ορσέ για το αφιέρωμα στον Μαρκήσιο Ντε Σαντ, στο Κέντρο Πομπιντού για τον Τζεφ Κουνς, αλλά και στο Γκραν Παλέ για τη Νίκι ντε Σεν Φαλ, είναι τόσο μεγάλες, όσο αυτές έξω από τα στολισμένα πολυκαταστήματα της Πόλης του Φωτός.
Και το κοινό συνωστίζεται, ξαναμμένο, πολιορκεί τις εισόδους των τριών μουσείων για ώρες.
Και μπορεί στον Ντε Σαντ η σύνδεση με το σεξ να είναι ευθύγραμμη, όμως τόσο στον Κουνς, που παρουσιάζει τις ερωτικές σκηνές με την Τσιτσιολίνα, όσο και στην Ντε Σεν Φαλ, με τις γιγαντόσωμες γυναικείες φιγούρες, φαίνεται το ερωτικό ορμέμφυτο πίσω από την έμπνευση.
Οσο περιμένω υπομονετικά να περάσω το κατώφλι του Ορσέ, κρυφακούω δύο μεσήλικες Γαλλίδες πίσω μου. Είδαν το καταπληκτικό διαφημιστικό βιντεοκλίπ της έκθεσης για τον Μαρκήσιο που έδωσε το όνομά του στον «σαδισμό» και το σχολιάζουν ψιθυρίζοντας με ένοχα χαμόγελα. Κρατάει μόλις 53 δευτερόλεπτα, αλλά ακόμα και το YouTube αποφάσισε να βάλει προειδοποίηση για τους ανηλίκους. Τι δείχνει; Ανδρικά και γυναικεία κορμιά που αλληλοδιαπλέκονται σε μιαν άμορφη ερωτική μάζα, σχηματίζοντας το επίθετο Sade.
Η παντοδυναμία του σεξ
Πώς όμως εικονογραφείται ένα αφιέρωμα για τον συγγραφέα που ταρακούνησε τα ύδατα της ηθικής του 18ου αιώνα, από τη στιγμή που ο Ντε Σαντ δεν ζωγράφιζε; Μα με πίνακες καλλιτεχνών που εμπνεύστηκαν από τα γραπτά του ή ζωγράφων και γλυπτών των οποίων η τόλμη μπορεί να συναγωνιστεί το οξύ και θαρραλέο πνεύμα του ανθρώπου που πέρασε πολλά χρόνια στη φυλακή. Ετσι, κάθε ενότητα της χορταστικής έκθεσης –που σοκάρισε αρκετούς και ευχαρίστησε ακόμα περισσότερους– ξεκινά με ένα ρητό του Ντε Σαντ και ακολουθούν έργα με σπουδαίες συχνά υπογραφές όπως του Γκόγια, του Ντελακρουά ή του Πικάσο.
Αλλωστε το θέμα του πόθου, του πόνου, της βίας, της υποταγής και της κυριαρχίας, η ύπαρξη του κακού, ο πειρασμός της περιφρόνησης των θείων είναι πανανθρώπινα και διαχρονικά. Μπορεί ο Μαρκήσιος να έζησε τον 18ο αιώνα, όμως η σκέψη του επηρέασε τόσο τον 19ο όσο και τον 20ό, με πρώτο τον Γκιγιόμ Απολινέρ που τον «ανακάλυψε» εκ νέου ως πηγή έμπνευσης.
«Το σεξ είναι τόσο σημαντικό όσο το να πίνουμε ή να τρώμε. Και πρέπει να αφήσουμε την όρεξη αυτή να ικανοποιηθεί με όσο το δυνατόν μικρότερο περιορισμό και μέτρο», έλεγε ο συγγραφέας των «120 ημερών στα Σόδομα», κάτι που τάραζε τους συγκαιρινούς του, αλλά και κάποιους από τους δικούς μας.
Από το Ορσέ, στο Γκραν Παλέ για τα έργα της Γαλλίδας ζωγράφου, γλύπτριας, σκηνοθέτιδος. Υπήρξε και μοντέλο, κάτι που δεν είναι τόσο γνωστό. Η Ντε Σεν Φαλ ήταν εξαιρετικής ομορφιάς και ούσα νεαρή πόζαρε για το Vogue και το αμερικανικό Life. Κακοποιήθηκε σεξουαλικά ως παιδί από τον πατέρα της και μετέφερε αυτό το τραύμα στη ζωή και την τέχνη της.
Οι τεράστιες φιγούρες της από πεπιεσμένο χαρτί, με έντονα χρώματα και τίτλο «Les Nanas», δοξάζουν την σάρκα, τον αισθησιασμό, τις γυναικείες καμπύλες, τη γονιμότητα. Παρά το ότι η έκθεση έχει αναδρομικό χαρακτήρα και κάνει έναν χρονικό ανάπλου στο έργο της, όλοι οι θεατές μαγνητίζονται μπροστά στις «Nanas» (οι γκόμενες ελληνιστί). H Ντε Σεν Φαλ είχε θυελλώδη σχέση με τον Ζαν Τινγκελί που κράτησε πολλά χρόνια, χωρίς να αποτελεί μέρος της η ερωτική πίστη παρά μόνο η ψυχική συμπόρευση. Ο έρωτας έπαιξε τον κορυφαίο ρόλο στη ζωή της.
«Παιχνίδια» από ατσάλι
Οπως το κοινό παθαίνει «φωτοτροπισμό» με τις φιγούρες της, το ίσιο συμβαίνει και με τα τεράστια γλυπτά του Τζεφ Κουνς, στο Πομπιντού. Μπορεί να θυμίζουν φουσκωτά παιχνίδια, μπαλόνια και σεξουαλικά βοηθήματα, όμως είναι κατασκευασμένα από ατσάλι. Και στην έκθεση αυτή το ερωτικό στοιχείο δεν πάει πίσω. Ο Αμερικανός ήταν κάποτε νυμφευμένος με την πορνοστάρ και βουλευτή Τσιτσιολίνα. Μια ενότητα έργων του δείχνει το ζευγάρι γυμνό σε διάφορες περιπτύξεις. O Koυνς, ο οποίος είχε εργαστεί και ως χρηματιστής προτού γίνει καλλιτέχνης, ήξερε ότι το σεξ πουλάει, αν και θα ήταν μάλλον υποτιμητικό να στριμώξει κανείς το μεγάλο του ταλέντο σε μια βιτρίνα που αφορά την αγορά της τέχνης. Ηξερε βέβαια να τη χειριστεί όπως κανένας άλλος, να αποκτήσει παθιασμένους συλλέκτες, να έχει εργαστήριο με δεκάδες εργαζομένους. Ομως τα έργα του μπορεί μια ημέρα να θεωρηθούν κλασικά για την εκπνοή του 20ού αιώνα και το ξεκίνημα του 21ου. Και μαζί με το Balloon Dog, το Moon και το Rabbit, η Ιλόνα Στάλερ σε (ερωτική) δράση.
πηγή
Οι ουρές στο Ορσέ για το αφιέρωμα στον Μαρκήσιο Ντε Σαντ, στο Κέντρο Πομπιντού για τον Τζεφ Κουνς, αλλά και στο Γκραν Παλέ για τη Νίκι ντε Σεν Φαλ, είναι τόσο μεγάλες, όσο αυτές έξω από τα στολισμένα πολυκαταστήματα της Πόλης του Φωτός.
Και το κοινό συνωστίζεται, ξαναμμένο, πολιορκεί τις εισόδους των τριών μουσείων για ώρες.
Και μπορεί στον Ντε Σαντ η σύνδεση με το σεξ να είναι ευθύγραμμη, όμως τόσο στον Κουνς, που παρουσιάζει τις ερωτικές σκηνές με την Τσιτσιολίνα, όσο και στην Ντε Σεν Φαλ, με τις γιγαντόσωμες γυναικείες φιγούρες, φαίνεται το ερωτικό ορμέμφυτο πίσω από την έμπνευση.
Οσο περιμένω υπομονετικά να περάσω το κατώφλι του Ορσέ, κρυφακούω δύο μεσήλικες Γαλλίδες πίσω μου. Είδαν το καταπληκτικό διαφημιστικό βιντεοκλίπ της έκθεσης για τον Μαρκήσιο που έδωσε το όνομά του στον «σαδισμό» και το σχολιάζουν ψιθυρίζοντας με ένοχα χαμόγελα. Κρατάει μόλις 53 δευτερόλεπτα, αλλά ακόμα και το YouTube αποφάσισε να βάλει προειδοποίηση για τους ανηλίκους. Τι δείχνει; Ανδρικά και γυναικεία κορμιά που αλληλοδιαπλέκονται σε μιαν άμορφη ερωτική μάζα, σχηματίζοντας το επίθετο Sade.
Η παντοδυναμία του σεξ
Πώς όμως εικονογραφείται ένα αφιέρωμα για τον συγγραφέα που ταρακούνησε τα ύδατα της ηθικής του 18ου αιώνα, από τη στιγμή που ο Ντε Σαντ δεν ζωγράφιζε; Μα με πίνακες καλλιτεχνών που εμπνεύστηκαν από τα γραπτά του ή ζωγράφων και γλυπτών των οποίων η τόλμη μπορεί να συναγωνιστεί το οξύ και θαρραλέο πνεύμα του ανθρώπου που πέρασε πολλά χρόνια στη φυλακή. Ετσι, κάθε ενότητα της χορταστικής έκθεσης –που σοκάρισε αρκετούς και ευχαρίστησε ακόμα περισσότερους– ξεκινά με ένα ρητό του Ντε Σαντ και ακολουθούν έργα με σπουδαίες συχνά υπογραφές όπως του Γκόγια, του Ντελακρουά ή του Πικάσο.
Αλλωστε το θέμα του πόθου, του πόνου, της βίας, της υποταγής και της κυριαρχίας, η ύπαρξη του κακού, ο πειρασμός της περιφρόνησης των θείων είναι πανανθρώπινα και διαχρονικά. Μπορεί ο Μαρκήσιος να έζησε τον 18ο αιώνα, όμως η σκέψη του επηρέασε τόσο τον 19ο όσο και τον 20ό, με πρώτο τον Γκιγιόμ Απολινέρ που τον «ανακάλυψε» εκ νέου ως πηγή έμπνευσης.
«Το σεξ είναι τόσο σημαντικό όσο το να πίνουμε ή να τρώμε. Και πρέπει να αφήσουμε την όρεξη αυτή να ικανοποιηθεί με όσο το δυνατόν μικρότερο περιορισμό και μέτρο», έλεγε ο συγγραφέας των «120 ημερών στα Σόδομα», κάτι που τάραζε τους συγκαιρινούς του, αλλά και κάποιους από τους δικούς μας.
Από το Ορσέ, στο Γκραν Παλέ για τα έργα της Γαλλίδας ζωγράφου, γλύπτριας, σκηνοθέτιδος. Υπήρξε και μοντέλο, κάτι που δεν είναι τόσο γνωστό. Η Ντε Σεν Φαλ ήταν εξαιρετικής ομορφιάς και ούσα νεαρή πόζαρε για το Vogue και το αμερικανικό Life. Κακοποιήθηκε σεξουαλικά ως παιδί από τον πατέρα της και μετέφερε αυτό το τραύμα στη ζωή και την τέχνη της.
Οι τεράστιες φιγούρες της από πεπιεσμένο χαρτί, με έντονα χρώματα και τίτλο «Les Nanas», δοξάζουν την σάρκα, τον αισθησιασμό, τις γυναικείες καμπύλες, τη γονιμότητα. Παρά το ότι η έκθεση έχει αναδρομικό χαρακτήρα και κάνει έναν χρονικό ανάπλου στο έργο της, όλοι οι θεατές μαγνητίζονται μπροστά στις «Nanas» (οι γκόμενες ελληνιστί). H Ντε Σεν Φαλ είχε θυελλώδη σχέση με τον Ζαν Τινγκελί που κράτησε πολλά χρόνια, χωρίς να αποτελεί μέρος της η ερωτική πίστη παρά μόνο η ψυχική συμπόρευση. Ο έρωτας έπαιξε τον κορυφαίο ρόλο στη ζωή της.
«Παιχνίδια» από ατσάλι
Οπως το κοινό παθαίνει «φωτοτροπισμό» με τις φιγούρες της, το ίσιο συμβαίνει και με τα τεράστια γλυπτά του Τζεφ Κουνς, στο Πομπιντού. Μπορεί να θυμίζουν φουσκωτά παιχνίδια, μπαλόνια και σεξουαλικά βοηθήματα, όμως είναι κατασκευασμένα από ατσάλι. Και στην έκθεση αυτή το ερωτικό στοιχείο δεν πάει πίσω. Ο Αμερικανός ήταν κάποτε νυμφευμένος με την πορνοστάρ και βουλευτή Τσιτσιολίνα. Μια ενότητα έργων του δείχνει το ζευγάρι γυμνό σε διάφορες περιπτύξεις. O Koυνς, ο οποίος είχε εργαστεί και ως χρηματιστής προτού γίνει καλλιτέχνης, ήξερε ότι το σεξ πουλάει, αν και θα ήταν μάλλον υποτιμητικό να στριμώξει κανείς το μεγάλο του ταλέντο σε μια βιτρίνα που αφορά την αγορά της τέχνης. Ηξερε βέβαια να τη χειριστεί όπως κανένας άλλος, να αποκτήσει παθιασμένους συλλέκτες, να έχει εργαστήριο με δεκάδες εργαζομένους. Ομως τα έργα του μπορεί μια ημέρα να θεωρηθούν κλασικά για την εκπνοή του 20ού αιώνα και το ξεκίνημα του 21ου. Και μαζί με το Balloon Dog, το Moon και το Rabbit, η Ιλόνα Στάλερ σε (ερωτική) δράση.
πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Το "κάτι" που μένει...